ARİSTO KİMDİR?

İsa’dan önce 384 ile 322 yılları arasında yaşayan Aristo, Eski Yunanistan’ın en büyük bilgelerinden, en ünlü filozoflarından biridir. Babası Nikomakhos, Makedonya Kralı II. Amintas’ın saray hekimiydi. Ege Denizinin kuzeydoğu kıyılarındaki Stagira’da doğan Aristo, on yedi yaşındayken geldiği Platon(Eflatun)’un Akademisi’nde yirmi yıl öğrencilik etti. Burada mantık ve metafizik çalışmalarının dışında, hukuk, matematik, astronomi ve tıpla ilgilendi. Yirmi yıllık süre boyunca, Eflatun’un en büyük yardımcılarından biri oldu. Güvenilir kaynaklar, bu dönemde Aristo ile Eflatun arasında bir fikir ayrılığı olmadığını belirtmektedir.
Eflatun’un ölümü üzerine, yerini yeğeni Spensippus almıştı. Büyük üstadı Aristo hakkında içten ve etkileyici bir kitabe yazan Aristo, Atarneus adını taşıyan bir yere çekildi. Hermias adındaki eski bir okul arkadaşıyla oraya yerleşti. Bir söylentiye göre, Hermias’ın yeğeniyle evlendi.
Daha sonra Mitylene’de deniz zoolojisine ilişkin incelemeler yapan Aristo, Kral Filip’in önceden söz vermiş olduğu gibi İskender’in öğretmenliğini yapmaya çağrıldı. Böylece, dünyanın en büyük fatihlerinden biriyle bilim tarihinin en ünlü filozofu bir araya gelmiş oluyordu.
Gerçekte, Aristo’yu İskender’in bir nevi özel öğretmeni durumunda kabul edebiliriz. Oysa Yunanlıların görüş ve düşünceleri başka bir doğrultudaydı. İskender tahta çıktıktan sonra, Aristo Makedonya’dan ayrılıp Atina’ya döndü. Artık kendini sadece bilime vermişti. Akademi’deki öğretim üyeliğini sürdürürken, bir yanda da Lykeion adındaki kendi okulunu kurmuştu. Yine bir söylentiye göre, İskender’e Yunanistan’ın önderliğini yapmasını, Doğu’ya Persler üzerine sefer açmasını telkin eden Aristo’dur.
Bunu ileri süren çevreler, gerçekten inandırıcı bir neden de gösterirler. Eski okul arkadaşı Hermias’ın Persler tarafından esir alınıp çarmıha gerilmesi, Aristo’yu Persler’e karşı düşmanlık duygularıyla doldurmuştu.
Aristo, çağının tüm pozitif bilimlerini kendinden sonraki çağlara ileten sayılı dehalardan biridir. Felsefe, tarih, anatomi, mantık, jeoloji bilimlerinin kurucusu olarak anılır . Aristo’nun büyük öğretmeni Eflatun, asıl gerçeklerin fikirler(idealar) olduğunu belirtmişti. Ona göre, evrendeki tüm varlıklar bu fikirlerin gölgesiydi. Oysa Aristo bunun tam karşıtı bir görüşü savundu. Fikirlerin bu fikirlerle ilgili şeylerden, duyumlardan ayrılmaz olduğunu ileri sürdü. Yine de, kendi tezine çıkış noktası olarak “idealar” kavramını aldı. Tüm varlıkların madde ile belirli şekillerden meydana geldiğini, maddeye niteliklerini veren şeklin aktif(etkin) ve özgül bir idea olduğunu açıkladı. Siyasal düşüncelerinde de, Eflatunun aşırı toplumculuğuna karşı özel mülkiyeti savundu. Ortaçağ batı filozoflarının skolastik adı verilen öğretilerinde temel kaynak Aristo’nun mantığıdır. Ancak, Aristo mantığı doğru düşünmenin kuramı olarak öngörmüştü. Ortaçağ filozofları, büyük mantıkçının öğretisinin sadece biçimsel yönünü benimsediler. Bunu, sığ, kısır bir sistem olarak skolastik düşününün temeli yaptılar.
İsa’dan önce 322 yılında Euböa adasındaki Khalkis şehrinde ölen Aristo’nun en önemli eserleri, “Organon”, “Fizik”, “De Anima” ve “Ahlâk” adını taşıyan çalışmalarıdır.