ELEKTROSTATİK JENERATÖR VE SİKLOTRON NEDİR?

Elektrostatik jeneratör 1930 yıllarının başlarında, Princeton Üniversitesi öğretim üyelerinden Robert J. Van de Graaff tarafından geliştirilmiştir.
Bu jeneratör, bildiğimiz voltaj çoğaltıcıdan daha yüksek voltaj üretir. Yapım ve çalışmasındaki temel ilke, sürtünme işlemi yoluyla statik elektrik yaratmak esasına dayanır. Cihaz ilk kez nükleer çalışmalar için M.A.Tuve, R.Hafstad ve O.Dahl tarafından 1934 yılında kullanılmıştır. Daha sonra, Van de Graaff ve başkaları cihazın geliştirilmesini hedef tutan yoğun çalışmalar yapmışlardır. Bir elektrostatik jeneratörde zerrelerin hızlandırılması için yüksek voltajlı küre ile toprak arasında bir vakum hücresi bağlantılıdır.
Elektrostatik jeneratörün zerreleri hızlandırmak amacıyla kullanılmasından önce, oyuk küre içinde yüksek bir voltaj sağlanması gerekir. Buna karşılık, siklotron adı verilen atom bölücüde yüksek voltaja gerek yoktur. Zerreler, aynı düşük voltaj elektrik alanından defalarca geçmek suretiyle hızlandırılır.
Siklotron ilk kez 1930 yılında, Kaliforniya Üniversitesi öğretim üyelerinden Ernest O.Lawrence tarafından önerilmiştir. Uygulama alanında ilk kez kullanılan siklotron’un yapımı da 1932 yılında Lawrence ve Stanley Livingston tarafından gerçekleştirildi. Cihaz tez zamanda lityum(lithium) ve diğer hedeflerin parçalanması çalışmalarında kullanıldı. Kaliforniya Üniversitesi’nde ve diğer araştırma merkezlerinin laboratuvarlarında sürdürülen çalışmalar sonucu, günümüzün yüksek şiddette siklotronları geliştirildi.
Siklotron’un magnetleri yumuşak çelik dökümden yapılmıştır. Yüksek enerji sağlayabilecek ölçüde büyük olmaları gerekir. Tipik bir siklotron’un dev mıknatısının kutup yüzü yaklaşık olarak 2 metre çapında, ağırlığı da 250 tondur.