AFOROZ NEDİR?
Aforoz, Hristiyanlıkta kilise yetkilileri tarafından uygulanan dini nitelikte bir cezalandırma yöntemidir. Bu cezanın uygulandığı kimsenin de Hristiyan olması gerekir. Kilise gözünde “suçlu” görülen kişi, yetkili din adamı tarafından aforoz edilir. Artık kiliseye kabul edilmeyecek, din dışı sayılacaktır. Yöntemin uygulanması Hristiyanlığın ilk zamanlarında başlamıştır. Özellikle büyük suç işleyenlere, dine aykırı, dini kurallar dışı hareket edenlere, kilisenin ve dinin çıkar ve yararlarına karşı gelenlere verilir. Ortaçağlarda papalar ve yüksek düzeyde din adamları bu cezalandırma sistemini asıl amaçların dışında ve çok sık kullanılan bir silah durumuna getirmişlerdir. Özellikle krallara, soylu kişilere sık sık kullanılan aforoz uygulamasına, bu dönemi belgeleyen tarih sayfalarında çok rastlanır. Gerçekte, çıkarları krallar ve güçlü soylularla sürtüşen, politik görüşleri aykırı düşen papalar, ileri gelen din adamları, onları aforoz silahıyla korkutuyor ya da bu cezayı uygulayarak etkisiz, güçsüz bırakıyorlardı. Aforoz edilen kimselerle başka hristiyanların konuşması, her türlü ilişkide bulunması kesinlikte yasaktı.
Bu açıklamamızın en belirgin örneği, Kutsal Roma-Germen imparatoru IV.Henri’nin başına gelenlerdir. Babası III.Henri’nin yerine geçen Henri IV, papaya karşı üstünlük iddiasında bir imparatordu. Daha doğrusu, Roma Kilisesi ve başındaki Papa VII.Greguar ona bu gözle bakıyordu. Gerçekte imparator ile kilisenin başı arasındaki çekişmenin nedeni bazı yetkiler sorunuydu, imparator IV.Henri piskoposları ve yüksek düzeyde din adamlarını atamak yetkisinin kendine ait olduğunu öne sürüyordu. Ortada yetkilerin kilise ve devlet tarafından bölüşülememesi sorunu vardı.
Genel bir bakışla, büyük din adamları senyör olmaları nedeniyle doğrudan doğruya İmparatora bağlıydılar. Onları atamak, seçmek de imparatora düşerdi. Diyet adı verilen yetkililer meclisini toplayan IV.Henri, Papa VII.Greguar’ın görevinden el çektirilmesi kararını aldı. Yerine başka bir Papa seçmelerini buyurdu. Buna karşılık Papa VII.Greguar da elindeki etkili silahı, aforoz cezasını kullandı. Tutkuları sınırsız, Hıristiyan Birliği’nin başı olmak amacındaki VII.Greguar’ın bu uygulaması, İmparatora karşı Alman prensleri tarafından da desteklendi. İmparator IV.Henri’nin merkeziyetçi yönetimi bu prenslerden çoğunun işine gelmiyordu.
Durumun sarpa sardığını gören VI. Henri, başı açık ayakları çıplak olarak Papa VII.Greguar’ın huzuruna gitti. Yere kapanıp bağışlanmasını yalvardı. Papa VII. Greguar da onu bağışladı. Aforoz kararını kaldırdı. Almanya’ya dönen IV Henri, çok geçmeden tekrar Papa’ya karşı çıktı. Ordusuyla Roma üzerine yürüdü. Bu arada isyancı Alman prenslerini de dize getirmiş, itaatlarını sağlamıştı. Salerno’ya kaçan VII.Greguar orada öldü.