BETATRON NEDİR?

İlk X ışını mikroskobu 1950 yılında kullanıldı. Bu mikroskobun çalışması hem X ışınları, hem de görülebilen ışık dalgalarından oluşan bir kombinezonu kapsıyordu. X ışınlarının işleyici gücü nedeniyle, optik mikroskoplardan daha ince ayrıntılara nüfuz edebilme olanağı vardı.
X ışınlarının işleyici kuvvetini arttırmak amacıyla, bilim adamları daha kuvvetli makineler yapmak zorunluluğunu hissetmişlerdi. Bunlardan iri olan dev boyutlu betatron, aslında o zamana kadar bilinen bütün ölçüleri aşan bir X ışını lambasıydı. Bu makine 1941 yılınd, Illinois Üniversitesi öğretim üyelerinden Donald William Kerst tarafından icat edilmişti. Kerst’in bu makineye Betatron adını vermesinin nedeni, çok yüksek hızlı elektronların akımı olan beta ışınına dayanıyordu.
Kolaylıkla tahmin edebileceğiniz gibi, betatron son derece karmaşık yapıda bir cihazdı. Esas olarak halka biçiminde bir cam tüp yapısındaydı. Yapısında vakum niteliği olan tüp, kuvvetli bir elektromıktanısın kutupları arasında yer alıyordu. Özel bir elektron tabancası, tüp-lambanın içine belirli açıdan elektron akımı gönderecek şekilde düzenlenmişti. Lambanın içinde, elektronlar üzerinde iki kuvvet etkin oluyordu. Bu kuvvetlerden biri, elektronların tüp-lambanın eğrisini izlemesini sağlıyor, öteki de onlara giderek yükselen bir hız veriyordu. Böylece enerjilerini son derece arttırıyordu.
Daha önceden saptanmış, seçilmiş bir anda, izledikleri eğrinin yolundan dirsek yaparak sapan elektronlar bir X ışını hedefine yönelmekteydi. Bütün bunlar göz kırpıncaya kadar geçen çok kısa bir süre içinde olmaktaydı. Tabii bu arada, elektronlar tüp-lambanın daire biçimi yapısı içinde birkaç bin kez tur atıyorlardı. Üst üste defalarca tekrarlanan bu işlemden amaç, daha yukarıda da belirtmiş olduğumuz gibi X ışınlarının işleyici, nüfuz edici kuvvetini en yüksek düzeyde arttırmaktı.