FOBİ NEDİR?

Bazı kimselerin yüksek yerlerden korktuklarını duymuş ya da böyle bir duruma bizzat tanık olmuşsunuzdur. Bunlar, çok katlı bir yapının balkonundan, penceresinden aşağıya bakamazlar. Böyle bir yüksekliğe çıkmayı bile gözleri kesmez. Buna karşılık, asansör, maden kuyusu, denizaltı gemisi, bodrum katındaki bir oda, hatta telefon hücresi gibi kapalı yerlerden korkan kimseler de vardır. İnsanların kendi kendilerine dahi açıklayamadıkları, kaynağı, kökeni kendilerince de bilinmeyen korkuları çok çeşitlidir. Bazıları kalabalıktan bazıları da başkalarının kendilerine dokunmasından korkar. Bu korku derece derecedir. Dehşet düzeyini bulduğu örnekler çoktur. İnsanlardaki bu tür davranışlar “fobik tepki” diye tanımlanır. Bu tür tepki gösteren kimselerde bir “fobi” olduğunu söyleriz.
Böyle insanlar hasta olarak tanımlanabilir mi acaba? Onlara normal olmayan insan gözüyle bakmamız mı gerekir? Her iki sorunun cevabı da “hayır” dır. Söylenebilecek tek şey bu tip kimselerde duyusal bir düzensizlik, bir tedirginlik olduğudur. Onları tedirgin eden şey belki de geçmişleriyle ilgilidir. Geçmişlerindeki herhangi bir olay ya da olgu, onların üzerinde çok güçlü, sürüp giden olumsuz etkiler bırakmıştır.
Gerçekte bütün insanların duyusal tedirginliklere karşı tepkileri vardır. Fakat insanların bazılarındaki tepki daha güçlüdür. Başka türlü söylemek gerekirse, ağlamak, kızarmak, terlemek gibi şeyler duyusal tepkilerimizin belirtileridir . Ancak yukarda da belirttiğimiz gibi bir takım insanlarda duyusal tedirginliklerin tepkileri daha güçlü olur. Bu kimselerde direnç daha azdır. Bu tür tepkiler bazen “nörotik” diye tanımlanır.
Böylesine tepkilerin gelişmiş hali “fobi”dir. Daha açık bir söyleyişle, belirli bir şeye karşı kaynağı, kökeni bilinmeyen, akla yatkın nedenlerle izah edilemeyen bir korku, aşırı düzeyde bir tedirginlik “fobi” diye adlandırılır.
Herhangi bir fobinin kaynağının araştırılmasında, o kimsenin hayatının geçmiş dönemlerine eğilmek yararlı olacaktır. Söz gelişi, yüksek yerlerden korkan birini ele alalım . Gerçekte,bu kimsenin yüksek yerlerden korkması onun geçmişindeki bir deneyle ilgilidir. Kaynağın yanıltıya meydan vermeksizin ortaya çıkarılması, fobinin tedavisinde büyük ölçüde yararlı ohır. Zaten tüm hastalıklarda böyledir. Hastalığın teşhisi yarı yarıya tedavisi demektir.