PONZİ OYUNU NEDİR?

Ponzi oyunu, yatırımcılara kendi paralarından geri dönenle veya sonraki yatırımcılardan gelen paralarla ödemenin yapılacağı vaat edilen birnevi dolandırıcılık ile yatırım işlemidir. Ülkemizde bilinen adı “Saadet Zinciri” dir. “Ponzi oyunu” tanımı ilk kez Amerika’ da kullanılmıştır. Ponzi oyunu genelde yeni yatırımcıları çekmek için anormal yüksek kısa dönemli geri dönüşler teklif eder. Ponzi oyununun vaat ettiği ve ödediği yüksek miktardaki geri ödemelerin sürdürülebilmesi için yatırımcılardan sürekli artarak gelen bir para akışı olmalıdır ve böylece oyun devam edecektir. Kazançlar genelde ödemelerden daha az olduğu için sistemin başarısız olması kaçınılmazdır, ayrıca kazanç elde edilmesi çoğunlukla mümkün değildir. Ponzi, süphe çekicidir, düzenleyen kisinin kayıt dışı menkul kıymetler satma olasılığı vardır. Ne kadar çok yatırımcı oyuna dahil olursa oyununun yetkililerin dikkatini çekmesi de aynı oranda artacaktır.
Tarihte bilinen ilk Ponzi oyunu, sisteme adını veren Charles Ponzi tarafından 1920 yılında gerçekleştirilmiştir. Genç “girişimci” Charles Ponzi, yedi ay gibi kısa bir süre içinde 10.000 yatırımcıyı kendisine bağlamış ve 10 milyon dolar değerinde senet imzalatmıştır. Ponzi, yatırımcılarına posta pullarını kullanarak bir arbitraj karı elde ettiğinden bahsediyormuş, aslında ortada olmayan bu karlar insanları cezbetmiş ve sistem çok kısa sürede çökmüştür. Ponzi’den sonra da kısa yoldan para kazanma amacıyla günümüze kadar birçok kisi bu oyunu gerçekleştirmiştir, ancak her zaman sistem bir noktada çökmüstür. Günümüzde ise son örnekleri Bernard Madoff ve Robert Allen Stanford tarafından gerçekleştirilmiş ve bu oyuna dahil edilen yatırımcılar milyarlarca dolar kaybetmiştir.