SES DUVARI NEDİR?

“Ses duvarı” deyiminin, uçaklar belirli hızlarla uçtuğu za­man var olan bir şartı, bir durumu tanımlamak için kullanıl­ması gerçekte yanlıştır. Böyle bir tanımlama, uçağın ses hızıyla uçtuğu zaman karşılaştığı bir duvarı düşündürecektir. Oysa böyle bir şey söz konusu değildir.

Durumu açıklamak için, bir uçağın normal, sıradan bir hız­la uçtuğunu düşünelim. Uçak ileriye doğru hareket ettikçe, uçağın ön kısımları bir basınç dalgası gönderir.

Basınç dalgası, uçağın ileriye doğru hareketinin hava zer­reciklerine etkisinin sonucudur. Ses hızıyla uçağın önünde gi­den bu basınç dalgası, normal hızda yol alan uçaktan daha sü­ratle hareket eder. İlerdeki hava zerreciklerini etkiler ve ha­vanın, gelen uçağın kanat yüzeylerinde yumuşak, engellemesiz, akarcasına hareketini sağlar.

Şimdi de uçağın ses hızıyla yol aldığını varsayalım. Bu durumda, ilerdeki hava önceden gelen bir basınç dalgasıyla et­kilenmeyecektir. Gerek uçak gerekse basınç dalgası aynı hız­la (ses hızında) hareket etmektedir. Bu nedenle kanatın önünde basınç dalgası oluşur.

Sonuç bir şok dalga karakteri taşır. Uçağın kanadında zor­lamadan farksız, büyük bir sürtünme yapar. Uçak ses hızıyla veya daha yüksek hızda uçarken bu şok dalgalarının ve sür­tünmenin bir “engel” meydana getirmesi beklenirse de uçak mühendislerinin önceden hazırlıklı olmaları, tasarladıkları özel projeler sayesinde bu engel bertaraf edilmiştir. Yani “ses duvarı”nın gerçek bir engel niteliği taşımasına meydan verilmez.

Uçak “ses duvarı”nı aşarken duyulan yüksek tonda “pat­lama” yukarda açıklanan şok dalgasının sonucudur.