YAPAY KÖMÜRLER NEDİR?

Doğal kömürlerden çeşitli işlemlerle elde edilen yakıt maddeleri “yapay kömür” diye tanımlanır. Kok, sömikok, briket, odun kömürü bu tür kömürlerdir.
Taşkömürün havasız ortamda kuru kuruya damıtılmasıyla elde edilen kok kömürünün karbon oranı %90 ile 95 arasındadır. Kalorisi ise yaklaşık olarak 7000 kilokaloriyi bulur. Kok kömürünün en büyük önemi, demir, kalay, bakır, çinko metallerini elde etmek için, bunların doğada bulunan filizlerinin oksit haline getirildikten sonra kokla indirgenmesidir. Kok kömürü, yüksek fırınlarda, döküm ocaklarında, gaz jeneratörlerinde sobalarda yakıt niteliğiyle kullanılır. Jeneratör gazı, su gazı ve karışık gaz elde etmekte bu kömürden yararlanılır. Kok kömürünün havayla yakılması sonucu “jeneratör gazı” oluşturulur. Bu gazın yanma ısısı düşüktür.
Briket elde edilmesi yöntemi daha farklıdır. Kurutulmuş taşkömür yaklaşık olarak %7 ile % 8 oranında ziftle karıştırılır, su buharı uygulanır ve kuvvetli şekilde ısıtılır. Basınç altında sıkıştırılarak briket elde edilir. Odun kömürünün ilkel bir düzende elde edilmesi, odunun kapalı bir yerde kuru kuruya ısıtılmasıyla yapılır. Bu ısıtma sonucu, odunun içindeki yanıcı gazlar, metil alkol, asetik asit (sirke asidi)ve diğer uçucu ürünler ayrışır. Parlak siyah renkteki odun kömürü kalır geriye. Yakıt olarak yaygın ölçüde kullanılan odun kömürü, belirli tip sobalarda, mangallarda yakılır. Gözenekli, kolay kırılan, toz haline gelebilen bir yapısı vardır. Sudan daha ağırdır ama, yapısında fazla miktarda gaz bulunması nedeniyle su üzerinde kalabilir. Gaz tutma özelliği yüksek düzeyde gözenekli odun kömürü, “aktif kömür” diye tanımlanır , Gaz maskelerinde filtre-süzgeç olarak kullanılan aktif kömür, solumayla alınan zehirli gazları tutar. En büyük özelliği bilinen eritkenlerde erimeyişidir. Yüksek ısıda oksijenle birleşir. Antrasit taşkömür (maden kömürü), linyit ve turb gibi doğal kömürlere oranla daha ucuzdur.